Luật Hiệp Thành tư vấn đối với trường hợp ông bà nội muốn giành quyền nuôi cháu sau khi bố mẹ ly hôn
Hỏi: Thưa các Luật sư, em có một số vấn đề về hôn nhân gia đình cần các Luật sư tư vấn như sau: Em và chồng em kết hôn mới được khoảng 3 năm, trong quá trình chung sống chúng em có nhiều mâu thuẫn nên dẫn đến việc chia tay. Hiện tại, em đã thảo xong đơn yêu cầu ly hôn thuận tình và chồng em đã ký, trong đơn vợ chồng em thỏa thuận em sẽ là người nuôi cháu 3 tuổi.
Anh ấy cấp dưỡng cho con hàng tháng và không có tranh chấp gì về tài sản. Tuy vậy, khi báo cáo với bố mẹ chồng em thì ông bà đưa ra yêu cầu đó là em chỉ được nuôi con đến lúc cháu 5 tuổi và em vẫn phải để hộ khẩu của con và em tại hộ khẩu của gia đình chồng. Vậy em xin hỏi:
- Em có thể yêu cầu tòa tuyên cho mẹ con em tách hộ khẩu được không?
- Sau khi cháu nhà em 5 tuổi mà bà nội sang đưa cháu về không thông qua sự đồng ý của em thì em có thể kiện bà về tội bắt cóc trẻ em không? Nếu bố cháu không có yêu cầu nhưng ông bà khởi kiện lại ra tòa để thay đổi người trục tiếp nuôi cháu có được không?
Xin cảm ơn các Luật sư!
Trả lời:
Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Hiệp Thành. Sau khi xem xét vấn đề bạn đưa ra, dựa trên cơ sở các quy định của pháp luật, Chúng tôi xin giải đáp vấn đề của bạn như sau:
- Cơ sở pháp lý:
– Luật hôn nhân và gia đình 52/2014/QH13 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 19 tháng 6 năm 2014;
– Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 27 tháng 11 năm 2015.
- Luật sư tư vấn:
2.1. Nếu bạn có yêu cầu trong đơn ly hôn về việc tách hộ khẩu cho bạn và con bạn với lý do để tiện cho việc học hành và khám chữa bệnh theo BHYT cho cháu sau này… thì đây là yêu cầu hợp pháp và chính đáng, tòa án sẽ chấp nhận yêu cầu này và đưa vào quyết định công nhận thuận tình ly hôn.
2.2 Ông bà nội có thể là người trực tiếp nuôi cháu không ?
Luật hôn nhân gia đình năm 2014 có quy định:
“Điều 104. Quyền, nghĩa vụ của ông bà nội, ông bà ngoại và cháu
- Ông bà nội, ông bà ngoại có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, sống mẫu mực và nêu gương tốt cho con cháu; trường hợp cháu chưa thành niên, cháu đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình mà không có người nuôi dưỡng theo quy định tại Điều 105 của Luật này thì ông bà nội, ông bà ngoại có nghĩa vụ nuôi dưỡng cháu.
- Cháu có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà nội, ông bà ngoại; trường hợp ông bà nội, ông bà ngoại không có con để nuôi dưỡng mình thì cháu đã thành niên có nghĩa vụ nuôi dưỡng.”
“Điều 105. Quyền, nghĩa vụ của anh, chị, em
Anh, chị, em có quyền, nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau; có quyền, nghĩa vụ nuôi dưỡng nhau trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có điều kiện trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con.”
Vậy trong trường hợp này, ông bà nội sẽ có quyền khỏi kiện yêu cầu tòa án tuyên thay đổi người trực tiếp nuôi cháu khi chị và chồng chị đều không đủ khả năng về kinh tế, sức khỏe, đạo đức… để nuôi dạy cháu. Do vậy, việc ông bà khởi kiện chỉ xảy ra khi chị nuôi dạy cháu không tốt, bố cháu cũng không có đủ điều kiện để nuôi dưỡng cháu.
2.3. Nếu bà nội cố ý bắt cháu về mà không có sự đồng ý của chị thì phạm tội gì?
Quyền được quan tâm , chăm sóc cháu của bố và của ông bà nội là quyền chính đáng mà pháp luật cho phép, do vậy chị có trách nhiệm phải đảm bảo cho cháu thường xuyên gặp gỡ ông bà và bố. Nhưng việc không được sự đồng ý của chị mà bà nội đón cháu về nuôi dưỡng, ở hẳn tại gia đình ông bà thì điều này chưa phù hợp với quy định. Tuy nhiên hành vi này chưa đủ yếu tố để cấu thành tội bắt cóc trẻ em (bắt cóc làm con tin để chiếm đoạt tài sản mới cấu thành tội này), mà có thể cấu thành tội chiếm đoạt trẻ em theo điều 153 Bộ Luật hình sự năm 2015:
“Điều 153. Tội chiếm đoạt người dưới 16 tuổi
- Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác chiếm giữ hoặc giao cho người khác chiếm giữ người dưới 16 tuổi, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm…”
Tuy nhiên bạn cũng nên cân nhắc kỹ về vấn đề khởi kiện hình sự với bà nội cháu bởi việc truy tố hình sự đối với bà có thể ảnh hưởng đến lý lịch của người cháu sau này (VD muốn công tác trong Đảng, công an, quân đội…) và cũng ảnh hưởng đến tình cảm gia đình.
Trên đây là tư vấn của chúng tôi. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ để được giải đáp:
Công ty Luật TNHH Hiệp Thành
0942141668
Email : luathiepthanh@gmail.com
Trân Trọng