Công chứng di chúc ngoài trụ sở của tổ chức công chứng và quyền hưởng lưu sản

Câu hỏi:

Cụ L.T.H 89 tuổi ở Hà Nội có gửi đề nghị đến Công ty luật với mong muốn được Luật sư tư vấn, hỗ trợ pháp lý và đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cụ.

Chúng tôi xin tóm tắt tình huống của cụ L.T.H như sau:

Cụ L.T.H là người sở hữu quyền sử dụng đất đối với diện tích đất là 1.000m2 tại quận Cầu Giấy. Cụ có 03 người con là anh L.V.H (59 tuổi), anh L.P.H (55 tuổi) và chị L.T.T (48 tuổi). Cụ L.T.H đã cao tuổi và sức khỏe đang ngày càng yếu đi nên cụ có nhu cầu lập di chúc nhưng cụ đã không còn khả năng đi lại nên không thể đi tới địa điểm công chứng. Cụ L.T.H có vợ nhưng đã mất từ lâu.

Do khối tài sản có giá trị rất lớn nên cụ mong muốn di chúc được lập hoàn chỉnh để tránh các tranh chấp về sau.

Tôi muốn để lại căn nhà tôi đang ở và phần diện tích đất gắn liền với ngôi nhà cho chị L.T.T và tất cả tài sản còn lại cho anh L.V.H. Anh L.P.H không được hưởng di sản.

Tôi đề nghị Công ty luật tư vấn cho tôi việc công chứng di chúc ở ngoài cơ sở hành nghề công chứng.

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi đề nghị đến Luật Hiệp Thành, đề nghị của bạn được chuyên gia nghiên cứu và tư vấn như sau:

     I. Cơ sở pháp lý

• Bộ luật Dân sự năm 2015;
• Luật Công chứng năm 2014;
• Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP ngày 08 tháng 7 năm 2006 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng;

     II. Nội dung

1. Việc công chứng di chúc ngoài cơ sở hành nghề công chứng

Theo quy định tại khoản 2 Điều 44 Luật Công chứng năm 2014 thì có thể thực hiện công chứng ở ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng:

“Điều 44. Địa điểm công chứng

…

2. Việc công chứng có thể được thực hiện ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng trong trường hợp người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại được, người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác không thể đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng.”

Như vậy, trong trường hợp ông L.T.H là người yêu cầu công chứng đã già yếu và không thể tới trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng thì có thể yêu cầu thực hiện việc công chứng tại nhà.

2. Quyền hưởng “lưu sản” và khả năng di chúc vô hiệu một phần

Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì con đã thành niên vẫn được hưởng một phần di sản thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc nếu:

“Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

…

     b) Con thành niên mà không có khả năng lao động…”

“Không có khả năng lao động” là khái niệm chưa được hướng dẫn chi tiết nên nếu áp dụng tương tự pháp luật trong trường hợp này thì tại Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP ngày 08/7/2006 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, có quy định về bồi thường thiệt hại trong trường hợp “mất khả năng lao động” theo đó, “người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần có người thường xuyên chăm sóc (người bị thiệt hại không còn khả năng lao động do bị liệt cột sống, mù hai mắt, liệt hai chi, bị tâm thần nặng và các trường hợp khác do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định bị suy giảm khả năng lao động vĩnh viễn từ 81% trở lên…”. Do vậy, nếu như người thành niên, mà thường xuyên cần phải có người chăm sóc và rơi vào những trường hợp như Nghị quyết số 03/2006 đã liệt kê ở trên thì mới xác định họ “không còn khả năng lao động”.

Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi. Trong trường hợp cần tìm hiểu rõ hơn hoặc có thắc mắc về vấn đề liên quan phiền Quý khách hàng liên hệ để được giải đáp.

Trân trọng!
Luật gia Đỗ Trần Khởi
Công ty Luật TNHH Hiệp Thành
0942141668
Email: luathiepthanh@gmail.com