I. Cơ sở pháp lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015;
II. Nội dung
- Quyền định đoạt tài sản của người lập di chúc
Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định hai hình thức thừa kế bao gồm: thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Trong trường hợp thừa kế theo di chúc thì tài sản được phân chia theo ý nguyện của người lập di chúc.
Cụ thể, Điều 609 Bộ luật Dân sự năm 2015 cho phép cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
“Điều 609. Quyền thừa kế
Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.”
- Những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc
Không phải trong mọi trường hợp quyền định đoạt tài sản trong di chúc đều được pháp luật thừa nhận tuyệt đối. Để bảo vệ quyền lợi chính đáng của những người có quan hệ thân thiết với người để lại di sản, thể hiện tính nhân văn của pháp luật, khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự năm 2015 có quy định về những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.
“Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc
- Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
b) Con thành niên mà không có khả năng lao động…”
Theo đó, nếu thuộc trường hợp luật định thì cho dù có di chúc hay không thì họ vẫn được hưởng di sản. Trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất của một người thừa kế thì họ vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật.
- Những trường hợp không áp dụng người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc
Theo quy định tại khoản 2 Điều 644 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì:
“Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc
…
- Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”
Người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự năm 2015 là:
“Điều 620. Từ chối nhận di sản
- Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
- Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
- Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.”
Người không có quyền hưởng di sản tại Điều 621 Bộ luật Dân sự năm 2015 bao gồm:
“Điều 621. Người không được quyền hưởng di sản
- Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:
a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
2. Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.”
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi. Trong trường hợp cần tìm hiểu rõ hơn hoặc có thắc mắc về vấn đề liên quan phiền Quý khách hàng liên hệ để được giải đáp.
Trân trọng!
Luật gia Đỗ Trần Khởi
Công ty Luật TNHH Hiệp Thành
0942141668
Email: luathiepthanh@gmail.com