Các trường hợp thời kỳ hôn nhân được bắt đầu trước khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký kết hôn    

Câu hỏi:

Giải đáp thắc mắc tại Công văn số **8/2021/CV-GTE***, tôi xin được tóm tắt câu hỏi như sau:

Đề nghị Công ty luật làm rõ các trường hợp thời kỳ hôn nhân được bắt đầu trước khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.

Dưới đây là tóm lược nội dung giải đáp thắc mắc tại Công văn trên:

1. I. Cơ sở pháp lý

– Luật Hôn nhân và gia đình số 52/2014/QH13;

– Nghị quyết 35/2000/NQ-QH10 ngày 09 tháng 6 năm 2000 do Quốc hội ban hành hướng dẫn về việc thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình;

1. Nội dung
2. Khái niệm thời kỳ hôn nhânvà cách xác định

Khoản 13 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình quy định:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

…

13. Thời kỳ hôn nhân là khoảng thời gian tồn tại quan hệ vợ chồng, được tính từ ngày đăng ký kết hôn đến ngày chấm dứt hôn nhân…”

Theo đó, ngày đăng ký kết hôn được lấy làm mốc đầu để thời kỳ hôn nhân bắt đầu, và ngày chấm dứt hôn nhân là mốc cuối. Đây là một quy định rõ ràng về thời kỳ hôn nhân và chính vì sự rõ ràng như vậy nên sẽ không gây ra sự lúng túng khi áp dụng pháp luật.

Việc xác định thời kỳ hôn nhân là quan trọng, bởi vì khi thời kỳ hôn nhân bắt đầu thì pháp luật cũng bắt đầu điều chỉnh quan hệ này giữa vợ và chồng, trong đó bao gồm tài sản chung, con cái, quan hệ cấp dưỡng, nuôi dưỡng khác đối với các thành viên trong gia đình với nhau,…

Tuy nhiên, qua sự phát triển của xã hội và các quy định khác trong pháp luật hôn nhân và gia đình mà thời kỳ hôn nhân cũng sẽ được xác định theo mốc bắt đầu khác với quy định tại khoản 3 Điều 3 nêu trên. Theo đó, có cả trường hợp thời kỳ hôn nhân bắt đầu trước ngày đăng ký kết hôn:

– Khi hai người có quan hệ chung sống như vợ chồng (quan hệ hôn nhân thực tế) trước ngày 03-01-1987.

– Khi trong trường hợp việc đăng ký kết hôn không đúng thẩm quyền thì khi có yêu cầu, cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi, huỷ bỏ giấy chứng nhận kết hôn theo quy định của pháp luật về hộ tịch và yêu cầu hai bên thực hiện lại việc đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong trường hợp này, quan hệ hôn nhân được xác lập từ ngày đăng ký kết hôn trước.

2. Quan hệ hôn nhân thực tế xác lập trước ngày 03-01-1987

Theo quy định tại điểm a khoản 3 Nghị quyết 35/2000/NQ-QH10 do Quốc hội ban hành hướng dẫn về việc thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình thì:

“3. Việc áp dụng quy định tại khoản 1 Điều 11 của Luật này được thực hiện như sau:

1. a) Trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03 tháng 01 năm 1987, ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích đăng ký kết hôn; trong trường hợp có yêu cầu ly hôn thì được Toà án thụ lý giải quyết theo quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000;…”

Như vậy, trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03 tháng 01 năm 1987, ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích đăng ký kết hôn; trong trường hợp có yêu cầu ly hôn thì được Toà án thụ lý giải quyết theo quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000.

Trong trường hợp này, thời kỳ hôn nhân đã bắt đầu dù có đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền hay không.

3. Quan hệ hôn nhân được xác lập từ ngày đăng ký kết hôn trước

Điều 13 Luật hôn nhân và gia đình quy định như sau:

“Điều 13. Xử lý việc đăng ký kết hôn không đúng thẩm quyền

Trong trường hợp việc đăng ký kết hôn không đúng thẩm quyền thì khi có yêu cầu, cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi, hủy bỏ giấy chứng nhận kết hôn theo quy định của pháp luật về hộ tịch và yêu cầu hai bên thực hiện lại việc đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong trường hợp này, quan hệ hôn nhân được xác lập từ ngày đăng ký kết hôn trước.”

Như vậy, nếu lần đầu đăng ký kết hôn tại cơ quan không có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận kết hôn thì khi có yêu cầu, người đăng ký kết hôn sai thẩm quyền phải đi thực hiện đăng ký kết hôn lần thứ hai tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Lúc này, quan hệ hôn nhân được xác lập từ ngày đăng ký kết hôn tại cơ quan không đúng thẩm quyền (tức lần đầu).

Điều đó có nghĩa rằng, thời kỳ hôn nhân trong trường hợp này sẽ bắt đầu trước ngày đăng ký kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.

Trên đây là nội dung quy định về các trường hợp thời kỳ hôn nhân được bắt đầu trước khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn. Trường hợp cần tư vấn cụ thể, chi tiết cho từng trường hợp liên quan, Quý Khách hàng có thể liên hệ tới Công ty Luật Hiệp Thành để nhận được sự tư vấn tốt nhất.

Trân trọng!
Luật gia Đỗ Trần Khởi
Công ty Luật TNHH Hiệp Thành
0942141668
Email: luathiepthanh@gmail.com