Câu hỏi
Anh D.T.N là anh trai ruột của D.T.H, H vừa bị công an bắt vì tội mua bán trái phép chất ma túy. Anh N quen với anh D, là Kiểm sát viên được phân công kiểm sát điều tra vụ án này. Khi gặp mặt anh N có đề nghị mong anh D giúp đỡ cho H là em trai N được tại ngoại. Anh D nhận lời và hứa với N rằng sẽ xin giúp cho H được tại ngoại. Sau ngày gặp mặt vài hôm anh N có đến nhà anh D chơi. Khi vào nhà anh D, anh N thấy anh D có 1 chuồng có 1 cặp họa mi rất đẹp và đề nghị mua lại với giá 100.000.000 đồng. Anh D đồng ý với đề nghị của anh N và giao dịch hoàn tất. Sau đó vài ngày, anh D đã đề xuất tạm tha H và H đã được tại ngoại đúng như lời hứa của anh D với anh N. Hành vi của anh D có cấu thành tội nhận hối lộ không?
- Cơ sở pháp lý
- Nội dung
Nếu giao dịch mua cặp chim họa mi không bị xác định là giao dịch giả tạo để che dấu hành vi nhận tiền từ anh N thì hành vi của anh D không cấu thành tội nhận hối lộ. Theo quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 61 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì anh D có quyền cung cấp chứng cứ bảo vệ cho mình. Vì vậy, việc bạn cần làm là thu thập các chứng cứ để chứng minh rằng giao dịch mua bán cặp chim họa mi không phải là giao dịch giả tạo. Nếu không thu thập được chứng cứ chứng minh rằng đó không là giao dịch giả tạo và cơ quan chức năng chứng minh được đó là giao dịch giả tạo để che dấu hành vi nhận tiền thì căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 124 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì giao dịch dân sự mua bán chim sẽ vô hiệu và giao dịch bị che dấu sẽ có hiệu lực.
Ở đây chúng ta cần làm rõ nội dung hành vi khách quan của cấu thành tội phạm tội nhận hối lộ, đặc điểm riêng của giao dịch dân sự mua bán hàng hóa, hậu quả của việc giao dịch dân sự bị xác định là vô hiệu do giả tạo, các căn cứ để nhận biết hợp đồng giả tạo.
Hành vi khách quan của cấu thành tội phạm tội nhận hối lộ có hành vi nhận lợi ích từ người đưa hối lộ để làm hoặc không làm bất cứ việc gì vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ.
Việc mua bán cặp họa mi là giao dịch dân sự mua bán hàng hóa thuần túy. Nghĩa vụ giao tiền là nghĩa vụ để đền bù cho nghĩa vụ giao vật là cặp họa mi trong một hợp đồng song vụ ưng thuận về mua bán hàng hóa. Vậy việc nhận lợi ích là tiền từ anh N là để đền bù cho nghĩa vụ giao vật.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 124 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì khi các bên xác lập giao dịch dân sự một cách giả tạo nhằm che giấu một giao dịch dân sự khác thì giao dịch dân sự giả tạo vô hiệu, còn giao dịch dân sự bị che giấu vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp giao dịch đó cũng vô hiệu theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 hoặc luật khác có liên quan.
Các căn cứ để nhận biết giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo là:
- Xét về các điều kiện giao dịch như chủ thể tham gia giao dịch có năng lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;
- Mục đích nội dung của giao dịch không trái pháp luật, đạo đức. Mục đích nội dung có xung đột với các thỏa thuận trước và sau hay không.
- Hình thức giao dịch phù hợp với quy định của pháp luật hay không.
- Chủ thể tham gia giao dịch đó có hoàn toàn tự nguyện hay không? Để giải quyết hợp đồng giả tạo theo quy định tại Điều 124 Bộ luật dân sự 2015 thì cần phải làm rõ yếu tố khách quan của nó là luôn tồn tại hai hợp đồng trong đó một hợp đồng bề ngoài và một hợp đồng bị che giấu.
- Ý chí bày tỏ ý chí của các bên trong trường hợp này là không thống nhất.
Vậy nếu cơ quan có thẩm quyền không thể chứng minh giao dịch dân sự mua cặp chim họa mi là giả tạo thì hành vi của anh N sẽ không cấu thành hành vi khách quan của tội nhận hối lộ. Anh N có thể thu thập các chứng cứ chứng minh giao dịch của mình là không giả tạo.
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi. Trong trường hợp cần tìm hiểu rõ hơn hoặc có thắc mắc về vấn đề liên quan phiền Quý khách hàng liên hệ để được giải đáp.
Trân trọng!
Luật gia Đỗ Trần Khởi
Công ty Luật TNHH Hiệp Thành
0942141668
Email: luathiepthanh@gmail.com