Câu hỏi:
Anh Đ.A.T có gửi câu hỏi đên văn phòng Luật sư như sau:
Tôi là chủ một doanh nghiệp về vận tải. Anh C.C.T là lái xe làm việc tại doanh nghiệp tôi. Ngày 14 tháng 8 năm 2019, anh C.C.T điều khiển xe bán tải hiệu Toyota đi qua địa bàn tỉnh Thanh Hóa thì bị cảnh sát giao thông ra hiệu lệnh dừng xe để xử lý vi phạm tốc độ nhưng anh C.C.T không chấp hành mà điều khiển xe đâm thẳng vào cảnh sát giao thông. Khi cảnh sát giao thông bám vào cọng gương chiếu hậu của xe, anh C.C.T tiếp tục điều khiển xe chạy với tốc độ cao, bất ngờ đánh lái sát giải phân cách nhằm hất cảnh sát giao thông xuống đường.
Cảnh sát giao thông rơi khỏi xe, va vào giải phân cách cứng giữa đường, bị đa chấn thương. Anh C.C.T tiếp tục điều khiển xe bỏ trốn.
Tôi xin hỏi, hành vi của anh C.C.T có phạm tội “Giết người” không?
I. Cơ sở pháp lý
- Bộ luật Hình sự năm 2015;
- Án lệ số 18/2018/AL về hành vi giết người đang thi hành công vụ trong tội “Giết người”;
II. Nội dung
Hành vi của anh C.C.T là hành vi “Giết người” thuộc tình tiết định khung giết người đang thi hành công vụ.
- Cấu thành tội phạm tội “Giết người”
Tại Điều 123 Bộ luật hình sự 2015 có quy định:
“Điều 123. Tội giết người
- Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
…”
Như vậy: Căn cứ quy định trên đây thì có thể xác định cấu thành tội phạm của Tội giết người cụ thể như sau:
– Về mặt khách quan của tội phạm:
Về hành vi: Người phạm tội dùng mọi thủ đoạn nhằm tước đoạt mạng sống của người khác. Hành vi này có thể được thể hiện dưới hai dạng hành vi khác nhau là hành vi hành động và hành vi không hành động, cụ thể như sau:
+ Đối với hành vi hành động: Người phạm tội cố tình thực hiện các hành vi trái pháp luật nhằm tước đoạt mạng sống người khác.
+ Đối với hành vi không hành động: Người phạm tội không thực hiện nghĩa vụ phải làm để cứu giúp người khác nhằm tước đoạt mạng sống người khác.
Về mặt hậu quả: Tước đoạt hoặc đe dọa tước đoạt mạng sống của người khác (Mục đích của người phạm tội là tước đoạt mạng sống của người khác, nhưng việc người đó không chết là nằm ngoài mục đích của người phạm tội).
– Về mặt chủ quan của tội phạm:
Về lỗi: Người thực hiện hành vi do lỗi cố ý, bao gồm lỗi cố ý trực tiếp và lỗi cố ý gián tiếp.
Theo đó, theo quy định tại Bộ luật hình sự 2015 thì cố ý phạm tội trực tiếp là hành vi của người phạm tội, mà khi đó người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình có thể tước đoạt mạng sống của người khác, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả đó xảy ra.
Còn cố ý phạm tội gián tiếp là hành vi của người phạm tội, mà khi đó người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình có thể tước đoạt mạng sống của người khác, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả đó xảy ra.
Mục đích: Nhằm tước đoạt mạng sống của người khác.
– Mặt khách thể của tội phạm:
Tội phạm xâm phạm đến mối quan hệ liên quan đến tính mạng của con người được pháp luật hình sự bảo vệ; quyền được sống của con người được pháp luật bảo vệ.
– Về mặt chủ thể của tội phạm:
Người có năng lực chịu trách nhiệm hình sự đầy đủ.
Các hành vi của anh C.C.T đã thực hiện đủ các mô tả ở mặt khách quan của tội “Giết người”,
- Tình tiết giết người đang thi hành công vụ
Theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 93 Bộ luật Hình sự năm 2015:
“Điều 123. Tội giết người
- Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
…
d) Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;…”
Đây là trường hợp người bị giết đang thi hành công vụ, tức là người bị giết đang thực hiện một nhiệm vụ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao phó. Nhiệm vụ được giao có thể là đương nhiên do nghề nghiệp quy định.
Người phạm tội lúc thực hiện hành vi phải biết về việc đang thi hành công vụ của nạn nhân.
Như vậy, hành vi của anh C.C.T có tình tiết giết người đang thi hành công vụ vì khi cảnh sát giao thông thực hiện nhiệm vụ có mặc đồng phục rất dễ nhận biết.
- Nội dung cơ bản của án lệ số 18/2018/AL
Án lệ số 18/2018/AL về hành vi giết người đang thi hành công vụ trong tội “Giết người” được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 17 tháng 10 năm 2018 và được công bố theo Quyết định số 269/QĐ-CA ngày 06 tháng 11 năm 2018 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
Nội dung cơ bản của án lệ:
Bị cáo bị cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe để xử lý vi phạm nhưng không chấp hành mà điều khiển xe đâm thẳng vào cảnh sát giao thông. Khi cảnh sát giao thông bám vào cọng gương chiếu hậu của xe, bị cáo tiếp tục điều khiển xe chạy với tốc độ cao, bất ngờ đánh lái sát giải phân cách nhằm hất cảnh sát giao thông xuống đường.
Cảnh sát giao thông rơi khỏi xe, va vào giải phân cách cứng giữa đường, bị đa chấn thương.
Trường hợp này, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” với tình tiết định khung là “Giết người đang thi hành công vụ”.
Căn cứ vào Án lệ nêu trên, đối với hành vi điều kiến xe cơ giới không chấp hành hiệu lệnh dừng xe của cảnh sát giao thông, đâm thẳng xe vào cảnh sát giao thông. Lúc người này, bám vào gương chiếu hậu thì lái xe tiếp tục có điều khiển xe với tốc độ cao và dùng thủ đoạn để hất cảnh sát giao thông xuống đường. Trường hợp này, lái xe bị truy cứu về tội danh giết người.
- Việc áp dụng án lệ trong xét xử
Việc áp dụng án lệ trong xét xử phải tuân thủ theo những nguyên tắc quy định tại Điều 8 Nghị quyết 04/2019/NQ-HĐTP ngày 18 tháng 6 năm 2019 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ:
“Điều 8. Áp dụng án lệ trong xét xử
Án lệ được nghiên cứu, áp dụng trong xét xử sau 30 ngày kể từ ngày công bố.
Khi xét xử, Thẩm phán, Hội thẩm phải nghiên cứu, áp dụng án lệ, bảo đảm những vụ việc có tình huống pháp lý tương tự thì phải được giải quyết như nhau. Trường hợp vụ việc có tình huống pháp lý tương tự nhưng Tòa án không áp dụng án lệ thì phải nêu rõ lý do trong bản án, quyết định của Tòa án.”
Như vậy, để Án lệ số 18 được áp dụng vào việc giải quyết tranh chấp, vụ việc được áp dụng phải có những tình tiết, sự kiện pháp lý tương tự nhau.
Vậy, trong câu hỏi mà anh gửi đến văn phòng Luật sư, hành vi của anh C.C.T đáp ứng đầy đủ các điều kiện tại Án lệ số 18/2018/AL nên hành vi đó sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” với tình tiết định khung là “Giết người đang thi hành công vụ”.
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi. Trong trường hợp cần tìm hiểu rõ hơn hoặc có thắc mắc về vấn đề liên quan phiền Quý khách hàng liên hệ để được giải đáp.
Trân trọng!
Luật gia Đỗ Trần Khởi
Công ty Luật TNHH Hiệp Thành
0942141668
Email: luathiepthanh@gmail.com
